Trẻ em chơi với những chiếc cà kheo ở Ethiopia

Có lẽ, không có hình ảnh minh họa nào tốt hơn qua những bức ảnh của Farese từ trại tị nạn rộng lớn ở Cox's Bazar, Bangladesh, nơi có hàng trăm nghìn người phải di tản vì cuộc khủng hoảng Rohingya của Myanmar. Trong lúc khó khăn, cô đã ghi lại cảnh trẻ em thổi chong chóng, kéo bình nước… nhưng vẫn hạnh phúc với những món đồ chơi tạm bợ.

Các cô bé trang điểm cho nhau tại một trại tị nạn ở Bangladesh

Farese  chia sẻ: “Bạn đến đó để ghi lại tất cả những khó khăn từ trại tị nạn này, nhưng bạn nhận ra: “Ồ, lũ trẻ đang trượt xuống một ngọn đồi, chúng đã tạo ra những trò chơi công phu, tuyệt vời này với những chiếc chai và đôi giày, hoặc chúng đã làm ra những con diều, những chiếc xe tải từ chai lọ và những cuộn băng cát-sét cũ ''. Những người lớn trong chúng ta đã suy nghĩ về mức độ nghiêm trọng của tình huống này, nhưng những đứa trẻ thực sự đang làm một điều gì đó một cách khá tự nhiên, để giúp chúng tự chữa lành những tổn thương”.

Hai đứa trẻ đang đu dây tại California

Cuốn sách mới của Farese tập hợp gần 100 bức ảnh mà cô ấy chụp trong khi được chứng kiến các trò chơi của trẻ em trên 14 quốc gia với những trò như chơi cờ, ném bóng, nhảy qua dây, thả diều, búp bê…

Farese chia sẻ: “Một trong những trò chơi phổ biến hơn cả là trò chơi ở Haiti, nơi mà người ta gọi là 'cercle'. Bọn trẻ lăn một chiếc lốp xe và dùng dây điều khiển chiếc lốp.Trò chơi cũng khá phổ biến ở Ethiopia và Bangladesh. Tôi đã cố gắng thử chơi. Tôi nhặt chiếc lốp và kéo dây chạy dọc theo con đường cùng lũ trẻ. Trông vậy thôi nhưng khó phết đấy, và trò chơi khá vui, đòi hỏi bạn phải tập trung cao độ để chiếc lốp không bị “ngã” xuống”.

Một em gái ở Congo, Massachusetts, Mỹ lần đầu tiên được trông thấy tuyết

Quyền được vui chơi

Tên cuốn sách của Farese “Không gian tiềm năng” được lấy cảm hứng từ bác sĩ nhi khoa và nhà phân tâm học nổi tiếng Donald Winnicott, người đã sử dụng thuật ngữ này để mô tả một không gian giữa con người và những trải nghiệm - giữa trí tưởng tượng và thực tế, thúc đẩy sự sáng tạo và tôn vinh văn hóa.

Một đứa trẻ chơi với chiếc ruy băng tại quảng trường Thiên An Môn

Với tư cách là học viên tại Trường Harvard Kennedy, sau khi nghiên cứu tầm quan trọng của việc vui chơi,Farese cũng làm việc với tổ chức từ thiện CARE và học Viện quốc gia Vui Chơi (National Institute of Play), những nơi cùng chung tư tưởng khi cho rằng quyền được chơi sẽ khuyến khích sự đổi mới, sáng tạo, linh hoạt, khả năng thích ứng và giải quyết vấn đề trong cuộc sống sau này. Nghiên cứu học thuật trong lĩnh vực này đã chứng minh những lợi ích của các trò chơi cho trẻ em có thể cải thiện các kĩ năng và cảm xúc của trẻ.

Một bé gái đang chơi búp bê

Chúng ta không đề cao các trò chơi, nhưng khi bạn nói chuyện với các nhà khoa học, họ hiểu đó là một trong những điều cơ bản nhất mà chúng ta cần làm trong đời. Những trò chơi có khả năng định hình phong cách cảm xúc, xã hội, thể chất và nội tâm của chúng ta. Thật thú vị khi nhận ra rằng khả năng hợp tác, có lòng khoan dung, sự hòa nhập là những kĩ năng phát triển đơn giản mà chúng ta thường được học qua các trò chơi tập thể. Và điều này rất quan trọng.Việc chơi không chỉ có lợi cho sự phát triển trí tuệ và cảm xúc của trẻ em: Đó là một quyền con người được ghi trong Công ước của Liên hợp quốc về Quyền trẻ em.

Fatima, 8 tuổi, tự làm lò đất sét đồ chơi, giống như chiếc lò mà mẹ em đã sử dụng tại  trại tị nạn ở Bangladesh

Trong quá trình đi chụp ảnh, nhiếp ảnh gia cũng nhận ra rằng chủ nghĩa tiêu dùng khuyến khích trẻ em xem vui chơi đồng nghĩa với đồ chơi đến mức "chúng không thể chơi mà không có đồ chơi”.

Trẻ em chơi trong chiếc ôtô bị cháy ở Haiti

Các bức ảnh của cô luôn có sự gợi ý: những thứ vật chất không phải là điều kiện tiên quyết để có được niềm vui, cho dù đó là những đứa trẻ đang chơi trong đài phun nước ở Massachusetts hay cậu bé đang ngắm nghía bóng của chính mình ở Haiti.

Farese chia sẻ: “Ở đó, bọn trẻ không có nhiều đồ chơi, nhưng chúng lại có nhiều niềm vui”.

Một cậu bé chơi xích đu ngoài trời ở California, Mỹ

Không chỉ dành cho trẻ em

Chụp ảnh với trẻ em mang đến nhiều thách thức độc đáo, đặc biệt với các nhiếp ảnh gia luôn hy vọng chộp được những khoảnh khắc chân thực.

Farese kể lại: “Điều thú vị khi ra sân với máy ảnh trong tay là lũ trẻ ngay lập tức đổ xô về phía bạn, và chúng muốn xem “đồ chơi” của bạn. Tất nhiên, những nhiếp ảnh gia luôn mong muốn không bị chú ý để chụp được những bức ảnh tự nhiên. Tôi đã từng tảng lờ lũ trẻ nhiều lần bằng việc ngồi xuống và viết gì đó, hoặc nhìn chăm chú vào máy ảnh của mình. Rồi bọn trẻ sẽ mất kiên nhẫn và lại ùa ra chơi”.

Trò chơi “cercle”

Tuy nhiên, chụp ảnh là một "hoạt động vui chơi vốn có”. Và khi nỗ lực đẩy lốp xe để chụp ảnhtrong trò chơi Cercle bị lộ, Farese thường thấy mình vô tình tham gia vào các trò chơi cùng trẻ em. Và tất nhiên, cô đã cảm thấy mình rất vui khi được chơi những trò chơi này.

Hai cô bé ở Tây Ban Nha ôm búp bê, một chủ đề lặp lại trong các bức ảnh của Farese

Cô bày tỏ: “Chúng ta được phát triển để có thể vui chơi suốt cả cuộc đời. Tuy nhiên, về mặt xã hội, chúng ta lại cho rằng những trò chơi chỉ để dành cho trẻ em, và người lớn không nên chơi giống bọn trẻ vì rất lãng phí thời gian mà chẳng làm được trò trống gì”

Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta cho phép mình được vui chơi như một thói quen thường xuyên, để sáng tạo, hòa nhập, hoặc thậm chí chỉ dành ra năm phút mỗi ngày để được vui chơi trong tự nhiên, để được tự do khám phá chính bản thân mà lâu nay bị trói buộc trong các quy tắc xã hội?

Phương Linh